Phong trào chống Pháp và người Họ Trương với đất nước

 Từ khi thực dân Pháp nổ súng xâm lược nước ta đến trước khi Đảng Cộng Sản Đông Dương ra đời, nhân dân ta đã tiến hành 10 cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất chống lại sự đô hộ của thực dân Pháp.

1. Cuộc khởi Trương Định (1859 – 1864) do lãnh tụ Trương Công Định lãnh đạo tổ chức chống giặc ở Gò Công, Tân An.
2. Khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực (1861 - 1868) do Nguyễn Trung Trực lãnh đạo nổi dậy ở Tân An, lập căn cứ ở khắp vùng Rạch Giá, Hà Tiên và đảo Phú Quốc.
3. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887) do Đinh Công Tráng cùng một số văn thân, thổ hào yêu nước: Phạm Bành, Nguyễn Khế, Hà Văn Mao, Cầm Bá Thước lãnh đạo lập chiến khu ở  Ba Đình (Nga Sơn, Thanh Hóa)
4. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1885 - 1889) do Nguyễn Thiện Thuật dựng cờ khởi nghĩa lập căn cứ kháng pháp ở Bãi Sậy thuộc huyện Văn Giang và Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.
5. Khởi nghĩa Hùng Lĩnh (1886 - 1892) do Tống Duy Tân cùng với Cao Điền dựng cờ khởi nghĩa ở Hùng Lĩnh (Thanh Hóa).
6. Khởi Nghĩa Hương Khê (1885 - 1896) do Phan Đình Phùng lãnh đạo, lập căn cứ ở vùng núi thuộc hai huyện Hương Sơn, Hương Khê (Hà Tĩnh)
7. Khởi nghĩa Yên Thế (1887 - 1913) do Hoàng Hoa Thám (Đề Thám) tức Trương Văn Thám lãnh đạo xây dựng căn cứ ở Yên Thế, Bắc Giang.
8. Khởi nghĩa Thái Nguyên (1917 - 1918) do Trịnh Văn Cấn (tức Đội Cấn) lãnh đạo khởi nghĩa ở Thái Nguyên.
9. Cuộc bạo động ở Lạng Sơn (1921) do Đội Ấn chỉ huy tổ chức bạo động ở Kỳ Lừa và Yên Lãng, tỉnh Lạng Sơn.
10.  Cuộc bạo động Yên Bái (1930), cuộc bạo động của Việt Nam Quốc Dân Đảng do Nguyễn Thái Học và Nguyễn Khắc Nhu chỉ huy nổ ra ở Yên Bái.

Như vậy chúng ta thấy trong 10 cuộc khởi nghĩa tiêu biểu chống thực dân Pháp trong giai đoạn từ khi thực dân Pháp nổ súng xâm lược đến trước khi Đảng Cộng Sản Đông Dương ra đời, có 2 cuộc khởi nghĩa do người Họ Trương lãnh đạo, đó là cuộc khởi nghĩa Gò Công của Trương Công Định và cuộc khởi nghĩa Yên Thế do Hoàng Hoa Thám, tức Trương Văn Thám lãnh đạo. Hai cuộc khởi nghĩa trên đã gây cho thực dân Pháp tổn thất to lớn, đồng thời nó thể hiện lòng yêu nước, chống giặc ngoại xâm, cổ vũ mạnh mẽ phong trào kháng Pháp của nhân dân Việt Nam nói chung và những người mang trong mình dòng máu họ Trương nói riêng.

Cuộc khởi nghĩa của Trương Định diễn ra từ năm 1859 đến năm 1864. Lãnh tụ Trương Công Định với trí dũng song toàn, từ đất Gò Công đã thu hút được nhiều anh tài như Đỗ Quang, Đỗ Trình Thoại, Âu Dương Lân, Nguyễn Thông… nghĩa quân của Trương Định ngày càng đông và uy thế lan rộng khắp các vùng từ Tân An, Mỹ Tho, Gò Công xuống Đồng Tháp Mười…Suốt những năm từ 1861 đến cuối 1864, nghĩa quân ông chiến đấu anh dũng và giành được nhiều thắng lợi, ông được nhân dân tôn là Bình Tây Đại Nguyên Soái. Tuy nhiên, do kẻ thù với vũ khí hiện đại, cuộc khởi nghĩa của Trương Định cũng nhanh chóng bị dập tắt. Ông hy sinh ở tuổi 44, Trương Định đã là cho Pháp khiếp sợ với nhiều chiến thắng ở Gò Công, Rạch Giá, Quý Sơn, Tân An…ông đã từ chối thư dụ hàng của tướng Pháp là Bonard, bất chấp chiếu vua ra lệnh bãi binh do Phan Thanh Giản truyền vào . Trương Định còn nổi tiếng với khẩu hiệu “Phan – Lâm mãi quốc, triều đình khí dân”- nghĩa là (họ Phan, Lâm bán nước, Triều đình bỏ rơi dân chúng) thêu trên lá cờ “Bình Tây đại nguyên soái”.

Cuộc khởi nghĩa Yên Thế do người anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám lãnh đạo nổ ra vào ngày 16/3/1884 và kết thúc vào năm 1913. Ngót 30 năm ấy, nghĩa quân Yên Thế đã kiên cường chống lại quân đội của Thực dân Pháp xâm lược và bọn Phong kiến tay sai, khiến cho chúng vô cùng khiếp đảm. Những chiến công của khởi nghĩa Yên Thế ở Luộc Hạ, Cao Thượng, Hố Chuối, Đồn Hom, Khâm Nghè... đã viết lên những trang sử vẻ vang trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Trong suốt quá trình ra đời và phát triển của phong trào đã kiên cường chiến đấu với mục đích đánh đuổi quân xâm lược và bọn phong kiến tay sai nhằm giành lại chủ quyền độc lập và cũng là để gìn giữ bản sắc nền văn hóa dân tộc

Cuộc khởi nghĩa Yên Thế tuy không thành công, nhưng tình thần của cuộc khởi nghĩa muồn đời bất diệt. Đảng Cộng Sản Việt Nam rất coi trọng tình thần cuộc khởi nghĩa đối với sự ra đời của Đảng. Vì thế khi cuộc khởi nghĩa Yên Thế cùng với phong trào yêu nước cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX đã trở thành một trong 3 yếu tố cho sự ra đời Đảng Cộng Sản Việt Nam

Trong quá trình diễn ra cuộc khởi nghĩa, Hoàng Hoa Thám vị thủ lĩnh của nghĩa quân xuất hiện như một ngôi sao sáng giữa trời sao – Ông thực sự là vị thủ lĩnh tài ba lãnh đạo nghĩa quân giành hết thắng lợi này tới thắng lợi khác, buộc thực dân Pháp và bọn tay sai phong kiến phải nhân nhượng để cho ông xây dựng khu căn cứ Phồn Xương trở thành một căn cứ thanh bình như nhận xét của nhà yêu nước Phan Bội Châu

Lòng yêu quê hương đất nước, tinh thần quyết tâm đánh Pháp đến cùng của Hoàng Hoa Thám đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá rất cao. Đối với Hoàng Hoa Thám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tôn vinh ông là vị anh hùng dân tộc, tận trung tận hiếu với non sông đất Việt.