THƯỢNG THƯ TIẾN SĨ TRƯƠNG CÔNG GIAI

TẤM GƯƠNG YÊU NƯỚC VÀ Ý CHÍ CỦA NGƯỜI HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM

Giữa dòng chảy hào hùng của lịch sử dân tộc Việt Nam, có những con người mà tên tuổi trở thành biểu tượng cho trí tuệ, khí phách và lòng trung kiên với Tổ quốc. Thượng thư, Tiến sĩ Trương Công Giai (1665–1728) là một trong những tấm gương sáng ngời ấy. Là vị đại thần tiêu biểu thời Hậu Lê, ông không chỉ để lại dấu ấn với tài năng khoa bảng mà còn với tinh thần thanh liêm, tận tụy vì dân, vì nước. Bài viết này khắc họa cuộc đời, sự nghiệp của Trương Công Giai và tinh thần yêu nước của dòng họ Trương qua các thời kỳ lịch sử.

Tượng Thượng thư Tiến sĩ Trương Công Giai tại đền thờ Thần Hoàng Làng, Thiên Phụ, xã Thanh Tâm, Thanh, tỉnh Hà 

Thượng thư, Tiến sĩ Trương Công Giai sinh ngày 19 tháng 11 năm Ất Tỵ (1665) tại làng Thiên Kiện, xã Thanh Tâm, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. Xuất thân từ gia đình có truyền thống học vấn, cha ông là danh y Trương Chí Tường. Với tư chất thông minh, ông được mệnh danh “thần đồng” nhờ khả năng học hành xuất sắc. Năm 20 tuổi, ông đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ khoa Ất Sửu (1685), trở thành một trong ba Tiến sĩ trẻ nhất trong lịch sử khoa bảng phong kiến Việt Nam.

Sau khi đỗ đạt, Trương Công Giai được triều đình trọng dụng, đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng như Tự khanh, Đô ngự sử, Công bộ Thượng thư, Hình bộ Thượng thư, và Tế tửu Quốc Tử Giám. Ông được phong tước Lỵ Quận công và khi qua đời được truy tặng hàm Thiếu bảo. Đặc biệt, trong vai trò Tế tửu Quốc Tử Giám, ông có nhiều đóng góp cho nền giáo dục Đại Việt, đào tạo nhân tài phục vụ đất nước.

Ông nổi tiếng thanh liêm, chính trực. Bức hoành phi “Quan Tiết Bất Đáo” do chính tay ông viết đã trở thành biểu tượng cho phẩm chất cao quý. Khi qua đời năm 1728, thi hài ông được an táng tại núi A Hồ, Thanh Liêm, Hà Nam. Vua Lê và chúa Trịnh truy tặng thụy hiệu Hiên Hoát tiên sinh, nhân dân tôn ông làm Thành hoàng, lập đình thờ phụng.

Thượng thư Tiến sĩ Trương Công Giai là hiện thân của tinh thần “trung thần hiếu tử.” Ông tận tụy phục vụ triều đình, đặt lợi ích đất nước và nhân dân lên trên hết. Trong bối cảnh triều Hậu Lê đầy biến động, ông giữ vững khí tiết, không màng danh lợi, luôn cất nhắc người tài. Tinh thần yêu nước của ông thể hiện qua sự cống hiến cho giáo dục và quản lý đất nước, góp phần xây dựng nền tảng tri thức cho Đại Việt hưng thịnh.

Người họ Trương Việt Nam luôn có truyền thống hiếu học và cống hiến cho đất nước, dân tộc. Thượng thư Tiến sĩ Trương Công Giai, cùng những người họ Trương qua các thời kỳ như Thái phó Trương Hán Siêu, Trạng nguyên Trương Xán, Trạng nguyên Trương Hanh (thời Trần), Thượng thư Trương Công Hy (thời Tây Sơn), và đặc biệt Anh hùng Trương Định (thời Nguyễn) đã được lịch sử Việt Nam ghi nhận công đức. Người họ Trương luôn thể hiện tấm lòng lòng trung kiên, ý chí bất khuất, và tinh thần yêu nước qua các thời kỳ.

Các thế hệ người họ Trương Việt Nam đã tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, trung kiên của cha ông, đóng góp trong các lĩnh vực khoa học, giáo dục, chính trị, quân sự. Các hoạt động của hội đồng họ Trương Việt Nam luốn hướng về truyền thống bao đời của dòng họ, thế hệ trẻ hôm nay tự hào về lịch sử dòng tộc, luôn phấn đấu trong học tập, lao động theo tấm gương của cha ông, với  tinh thần đoàn kết và lòng biết ơn tổ tiên. Người họ Trương ngày nay vẫn đang viết tiếp những trang sử vẻ vang, góp phần xây dựng Việt Nam hùng cường.

Thượng thư, Tiến sĩ Trương Công Giai là biểu tượng của lòng yêu nước, trí tuệ và khí phách. Tinh thần thanh liêm, tận tụy của ông là nguồn cảm hứng cho các thế hệ con cháu họ Trương và dân tộc Việt Nam. Trong dòng chảy lịch sử, họ Trương đã và đang góp phần làm nên những trang sử hào hùng, khẳng định vị thế trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.