Đề thi Ngữ văn '5 vị điều hòa' và bài viết khiến dân mạng bái phục

Kỳ thi đại học năm 2019 tại Trung Quốc diễn ra hồi đầu tháng 6 có tất cả 8 bộ đề thi Ngữ văn được đề xuất. Trong đó, Trung tâm Khảo thí Bộ Giáo dục thống nhất đề xuất 3 bộ, Bắc Kinh, Thiên Tân, Thượng Hải, Giang Tô và Chiết Giang đề xuất 5 bộ còn lại.

Dân mạng khen đề thi hay, bài viết được "chấm" điểm tuyệt đối

Không nằm ngoài dự đoán, phần tự luận của đề thi Ngữ văn của tỉnh Giang Tô một lần nữa trở thành “ngôi sao sáng”. Đề thi gồm 29 câu hỏi, thí sinh phải hoàn thành trong 150 phút. Trong đó, phần thi tự luận chiếm 70 trên tổng số 160 điểm của bài thi.

Câu hỏi số 21, phần tự luận, đề thi Ngữ văn của tỉnh Giang Tô trong kỳ thi đại học năm 2019 như sau:

"Dựa vào tài liệu dưới đây, chọn góc độ, tự nghĩ đề tài, viết một bài văn hơn 800 chữ, thể văn tự chọn (trừ thơ): Mỗi vật đều có một tính, nước thì nhạt, muối thì mặn. Nước thêm nước vẫn là nước, muối thêm muối vẫn là muối. Chua, ngọt, đắng, cay, mặn, 5 vị điều hòa, cùng tồn tại, hòa trộn thành trăm nghìn vị. Vật như thế, việc cũng thế, con người cũng vậy”.

Đa số cư dân mạng Trung Quốc khen đề thi hay, nhưng không ít ý kiến bình luận rằng đọc xong đề bài "5 vị trộn lẫn" không biết nên hạ bút viết gì. Có người nói muối + nước = nước mắt.

Sau đó, một số bài làm đề thi trên được chia sẻ trên mạng xã hội, gây ấn tượng mạnh với độc giả. Đặc biệt, nhiều trang mạng dẫn bài viết có tiêu đề "Củ cải kho với củ cải hay củ cải kho thịt?" và "chấm" điểm tuyệt đối.

Trang web của Đài Truyền hình Giang Tô (JSTV) cho biết bài viết trên là của thầy Vương Khai Đông, giáo viên Ngữ văn của tỉnh Giang Tô, Phó hiệu trưởng trường Trung học số 1 Tô Châu, chứ không phải bài làm của thí sinh như thông tin trên mạng. Thầy Đông đăng tải bài viết trên trang WeChat cá nhân sau kỳ thi đại học của Trung Quốc hồi đầu tháng 6.

“Củ cải kho với củ cải hay củ cải kho thịt?”

Tom là cậu bé chăn cừu, cả đàn cừu của cậu thuần một màu trắng giống như đám mây cực lớn. Chính vì thế, Tom rất ghét con cừu màu đen duy nhất trong đàn, cậu luôn nhăm nhe làm thịt nó.

Đề thi ngữ văn đại học năm 2019 của tỉnh Giang Tô.

Vào một ngày tuyết rơi nhiều, đàn cừu màu trắng lẫn trong nền tuyết khiến Tom không tìm được chúng. Cuối cùng, nhờ con cừu đen, Tom tìm được cả đàn cừu của mình.

Từ đây, Tom hiểu được một đạo lý thuần túy rằng đơn sắc cố nhiên rất tốt, nhưng cộng sinh hài hòa càng tốt hơn.

Thực tế cũng như vậy, mỗi vật đều có tính chất khác nhau, vẻ đẹp khác nhau. Hổ dễ nổi giận, khỉ nóng vội, cừu hiền lành, đó là đặc tính của chúng. Thực vật càng thú vị hơn, trên đời này chẳng có hai chiếc lá nào giống hệt nhau. Ngay cả những thứ cùng loại cũng không phải bất biến, huống chi những vật hoàn toàn khác nhau.

Vật như thế, con người cũng như thế. Tả thị Xuân Thu từng viết tư tưởng con người không ai giống ai, mỗi người một vẻ. Tư tưởng mỗi người thế nào đương nhiên phụ thuộc vào tính cách của người đó. Nếu muốn tôn trọng tính cách mỗi người cần học cách khoan dung. Đừng bao giờ vọng tưởng thống nhất tư tưởng, bởi nó không thể thống nhất được. Vấn đề là những người không thể thống nhất tư tưởng phải chung sống với nhau như thế nào?

Có hai loại, một là những người cùng mục tiêu, chí hướng, đó là sự cộng hưởng. Tập hợp những người cùng chung tầm nhìn, sứ mệnh với nhau, hình thành nên giá trị quan chung, thắp sáng ý nghĩa cuộc đời.

Thật đáng tiếc, những thứ giống nhau dù lượng có nhiều cũng khó tạo ra phản ứng hóa học. Củ cải kho với củ cải thì vẫn là củ cải, củ cải kho với thịt thì đã khác. Sự tham gia của nhiều thứ khác biệt sẽ phá vỡ cân bằng trên bề nổi và sản sinh ra biến hóa kỳ diệu. Hạt cát trong vỏ trai trở thành ngọc trai lấp lánh, bụi trong hơi nước hóa thành mưa sau những ngày khô hạn.

Tộc trưởng cuối cùng của người Anh-điêng, thổ dân ở Mỹ, từng nói rằng: “Người với người khác nhau, đó không phải là chuyện xấu. Chim ưng không cần phải biến thành quạ mới có thể chung sống hòa bình”.

Loại thứ hai là những người không giống nhau, mỗi người một vẻ nhưng vẫn chung sống hòa bình, đó là sự hòa hợp.

Từ ý nghĩa bản thể luận triết học mà nói, hòa hợp là quy luật vận hành của vạn vật. Lão Tử nói: “Vạn vật đều có âm dương, cân bằng âm dương chính là hòa hợp”.

Từ giá trị luận triết học mà nói hòa hợp là cảnh giới cuối cùng mà con người theo đuổi. Lễ ký viết: “Những kẻ biết hòa hợp mới là người đạt được cái đạo của thiên hạ”. Hòa hợp tạo ra sự xây dựng, sinh sôi, thuận lợi, thành công và thịnh vượng.

Từ góc độ phương pháp luận triết học mà nói hòa hợp là quy tắc đối nhân xử thế cơ bản. Luận ngữ viết: “Quân tử hòa hợp nhưng không giống nhau”. Chỉ khi thuận theo quy tắc tôn trọng, hòa hợp để phát triển một cách linh hoạt thì mới có thể tồn tại lâu dài.

Từ góc độ sinh vật học, cộng sinh là một trong những mối quan hệ quan trọng nhất trong hệ sinh thái. Hai loại sinh vật cùng giúp nhau tồn tại, thiếu một bên, bên còn lại cũng khó sống nổi. Tảo cộng sinh với nấm, cá sấu cộng sinh chim choi choi, tê giác cộng sinh chim ăn ruồi bọ.

Thầy Vương Khai Đông - giáo viên Ngữ văn của tỉnh Giang Tô, Phó hiệu trưởng trường Trung học số 1 Tô Châu - là tác giả của bài viết khiến nhiều người bái phục. Ảnh: JSTV.

Hòa hợp mà khác biệt, yêu cầu con người chúng ta một là phải dung nạp vạn vật bằng một trái tim rộng mở, khoan dung, hai là biết lựa chọn những thứ phù hợp đặc tính của bản thân và hoàn thiện chính mình. Cuối cùng là luôn truy cầu sự hòa hợp phát triển trong môi trường đa dạng, muốn thành công thì trước hết phải biết giúp người khác thành công.

Dù là chỉnh thể bền chắc như thép cũng phải tìm một thứ khác biệt để điều hòa. Không ít công ty đa quốc gia luôn giữ vài người có ý kiến trái chiều trong hội đồng quản trị, chỉ có những người luôn luôn ngáng đường, gây khó dễ mới giúp thúc đẩy đưa ra các quyết sách chính xác và đúng đắn nhất.

Từ Tiểu Bình (đồng sáng lập tập đoàn giáo dục Tân Đông Phương) từng nói: “Đối với những người khởi nghiệp, nếu bạn có một đội ngũ nòng cốt 3-4 người, trong đó có một người luôn có ý kiến trái chiều, đó là may mắn lớn cho doanh nghiệp”.

Đạo lý này rất đơn giản, người ấy sẽ đóng vai trò khác biệt, điều hòa, phản bác, thức tỉnh và thúc đẩy bạn, như chim gõ kiến trên cây, vừa là bác sĩ vừa là kẻ phá hoại. Nó sẽ luôn tồn tại song hành với bạn.

Nhưng vấn đề thứ ba lại nảy sinh ra, hòa hợp có làm mất đi bản thân mình không? Hòa hợp chỉ là điều hòa, không phải hòa tan rồi đánh mất bản thân, mà phải luôn luôn tỉnh táo để giữ lấy bản chất của mình...

Muối bỏ vào nước thành nước muối. Nước muối bỏ vào vịt thành món vịt muối. Bất kể gia nhập vào tập thể thế nào, bạn phải luôn giữ muối, giữ bản sắc. Mỗi người một vẻ, trăm vẻ dung hòa.

                                                                                                                                                              Ái Linh